چهل ضرب المثل ایران منطبق بر چهل اصل خلاقانه TRIZ

به نظر می آید که مفاهیم خلاقانه TRIZ که یک تکنیک روسی برای نظام مند کردن اندیشه مخترعین در حل خلاقانه مسائل است، قبلاً در فرهنگ ما ایرانیان وجود داشته که بر سر زبان ها بصورت ضرب المثل نسل به نسل منتقل شده و بر رفتار و کردار ما اثرگذار بوده است، ولی ما به آنها بعنوان یک نظام یکپارچه مانند سیستم نوآوری نظام یافته توجه نداشته ایم. 

چینی ها نیز معتقدند که به ٣۶ اصل از این اصول چهل گانه  به گونه ای در استراتژی های جنگی خود در گذشته دست یافته اند.. اما هنر آقای گنریش آلتشولر مبتکر TRIZ در نظام مند کردن این اصول بگونه ای خلاقانه بوده است. در ذیل گزیده ای از ضرب المثل های ایرانی بر اساس مفاهیم نوآوری نظام یافته( TRIZ)  ارائه می گردد :

اصل 1) تقسیم - قطعه قطعه کردن: " قطره قطره جمع گردد، ‌وآنگهی دریا شود"

اصل 2) جداسازی قسمت مفید: " بنگر که چه می‌گوید، منگر که می‌گوید "

اصل 3) تغییر در قسمتی  یا کیفیت موضعی: " هر چیز به جای خویش نیکو ست "

اصل 4) عدم تقارن: " در شهر کوران، مرد یک چشم پادشاه است "

اصل 5) ترکیب و ادغام کردن: " آری! به اتفاق، جهان می‌توان گرفت "

اصل 6) جامعیت : " با یک تیر دو نشان زدن " ،  "هم فاله و هم تماشا ! "

اصل 7) تو در تو: " زیر کاسه نیم کاسه‌ای است "

 اصل 8) بالانس کردن: " مستمع، صاحب سخن را بر سر ذوق آورد "

اصل 9) پیشگیری: "علاج واقعه قبل از وقوع باید نمود"

اصل 10) آماده سازی از قبل: " تا تنور گرم است نانت را بزن"

اصل 11) حفاظت پیشاپیش: " چراغ از بهر تاریکی نگه دار"

اصل 12) هم سطح بودن: " هر چقدر پول بدهی آش می‌خوری "

اصل 13) معکوس بودن: " دیگران کاشتند ما خوردیم، ما میکاریم دیگران بخورند !" یا "گهی پشت به زین و گهی زین به پشت"

اصل 14) کروی ساختن: " هر گردی گردو نیست "

اصل 15) پویایی: " از تو حرکت از خدا برکت "

اصل 16) انجام تقریبی: "تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل "

اصل 17) حرکت به بعدی جدید: " هر سکه‌ای، دو رو دارد "

اصل 18) لرزش و ارتعاش: " قرض، ‌به لرزش نمی‌ارزد "

اصل 19) اقدام تکراری: " نوکه اومد به ببازار کهنه می شه دلازار !"

اصل 20) تداوم کنش مفید:"میاسای ز آموختن یک زمان"

اصل 21) زود انجام دادن: " اگه هفت تا دختر کور داشته باشه، یکساعته شوهر میده !  "

اصل 22) تبدیل ضرر به سود: "گر صبر کنی زغوره حلوا سازیم"

اصل 23) بازخورد: " اول بچش، بعد بگو بی نمکه ! "

اصل 24) میانجی: " بی‌وزیر کار راست نیاید"

اصل 25) خدمت دهی به خود: " کس نخارد پشت من جز ناخن انگشت من !  "

اصل 26) کپی کردن: " وقتی مادر نباشه با زن بابا باید ساخت "

اصل 27) جنس ارزان کم دوام: " هیچ گرانی بی‌حکمت نیست و هیچ ارزانی بی‌علت نیست "

اصل 28) تغییر سیستم مکانیکی:  " کلاغ برایم خبر آورد "

اصل 29) استفاده از فشار آب و هوا: "آب توی آسیاب کسی ریختن"

اصل 30) پرده نازک و منعطف: " پرده از روی کاری برداشتن"

اصل 31) مواد متخلخل: " گاهی از سوراخ سوزن تو میره گاهی هم از دروازه تو نمیره ! "

اصل 32) تغییر رنگ: " رنگش را ببین حالش را بپرس "

اصل 33) همگن و همجنس بودن: " بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند "

اصل 34) رد کردن و بازسازی:"مرحمی روی زخم کسی گذاشتن"

اصل 35) تغییر پارامتر: "مرغ همسایه غازه !""

اصل 36) تغییر فاز: " هنوز غوره نشده مویز شده !"

اصل 37) انبساط حرارتی: " نفسش از جای گرم در میاد !"

اصل 38) اکسید کننده های قوی: " باد خزان بلا می‌آورد"

اصل 39) محیط خنثی: " خاموشی گوهر است "

اصل 40) مواد مرکب: " آش شله قلمکار "

منبع : وبلاگ مهدی بصیر زاده