شرکت های ژاپنی چه می کنند که ما نمی کنیم ؟!

گرد آوری و تنظیم : مانوئل ا.

آیا می دانید شهرت ژاپنی ها در مورد کیفیت کالا مرهون کیست؟

شهرت ژاپنی ها در مورد کیفیت کالا، مرهون یک نفر آمریکایی است به نام دکتر دابلیو ادواردز دمینگ (Dr.W.Edwards Deming) که در سال 1950 توسط ژنرال مک آرتور به ژاپن اعزام شد. دمینگ که متخصص کنترل کیفی بود، به درخواست اتحادیه دانشمندان و مهندسان ژاپنی اصول کنترل کیفیت را به ژاپنی ها آموخت. وی چهاده اصل اساسی را به آنها آموخت و یک اعتقاد اصلی نیز در آنها بوجود آورد که تا به امروز پایه کلیه تصمیم گیریهای صحیح  شرکتهای عمده و چند ملیتی ژاپن بوده است.

آن اعتقاد اصلی این بود:

"تلاش بی وقفه و پایان ناپذیر در جهت بهبود روز به روز کیفیت، باعث می شود که ژاپن بتواند بازارهای جهانی را از آن خود بسازد." دمینگ به آنها آموخت که کیفیت این نیست که به استاندارد معینی دست یابیم، بلکه کیفیت یک فرآیند دائمی و روزمره است و پایانی برای بهبود کیفیت متصور نیست.

(از کتاب یسوی کامیابی- نوشته آنتونی رابینز)

یکی از ویژگیهای بارز شرکتهای بزرگ ژاپنی

یکی از ویژگیهای شرکتهای بزرگ ژاپنی آن است که می کوشند تا برای هستی خود در جهان دلیل و فلسفه ای روشن بیابند. این فلسفه را در قالب کلام می ریزند و همگی می کوشند تا بر پایه آن کار روزانه ی خود را به پیش ببرند. به عنوان نمونه شرکت شیمادتسو – Shimadzu – که در سال 1985 صدمین سال پیدایش خود را جشن می گرفت فلسفه خود را در کوشش به پاسخ دادن به چهار آرزوی بشریت جستجو می کند که عبارتند از: ایمنی زندگی، کاهش رنج کار، پیشرفت صنعت و بالا بردن جایگاه علم.

شیوه مدیریتی شرکت مایکروسافت

آقای رضا فرزین دانشمند ایرانی و برنامه نویس هسته اصلی ویندوز شرکت مایکروسافت در گفت و گو با یکی از نشریات، حرفهایی را در خصوص سیستم مدیریتی شرکت مایکروسافت بیان کرده است که می تواند جالب توجه باشد. شرکت مایکروسافت روش های جالبی را برای یافتن و جذب کردن استعدادهای کامپیوتری دارد. چند روش که هر روز در این شرکت برای استخدام افراد جدید استفاده می شود عبارتند از:

1-  آنها بطور دائم گروه هایی را به دانشگاههای مختلف می فرستند تا با دانشجو ها صحبت کنند و بهترین هایشان را دعوت به همکاری نمایند.

2-  در طول فصل تابستان به گروه های دانشجویی که در رشته های مرتبط با کامپیوتر درس می خوانند و از شرکت بازدید می کنند، کارهای کوچکی واگذار می شود تا خودشان را نشان بدهند و برای کار در مایکروسافت آماده شوند.

3-  کارمندان مایکروسافت این اختیار را دارند که از بین دوستانشان چند نفر را برای کار در شرکت معرفی کنند.

4-  یک گروه از داخل شرکت هر روز در سایتهای مختلف کاریابی جستجو می کنند و از میان کسانی که به نظر می رسد شرایط لازم را دارند، چند نفری را برای مصاحبه انتخاب می کنند.

5-  یک قسمت از نیروهای تخصصی هم از طریق جابجایی افراد بین شرکتها تأمین می شوند.

6-  رضا فرزین افزود: روزی که قرار است با شما مصاحبه کنند، شما باید ساعت 30/8 صبح بروی آنجا. اولش یک گفت و گوی مختصر در باره اخلاقیات و روحیات شما انجام می شود، این که از چه چیزهایی لذت می برید و ... بعد از این، مصاحبه های تخصصی یکی پس از دیگری شروع می شود. تقریباً 7 مصاحبه انجام می دهند که حدود 8 ساعت طول می کشد. در هر مرحله اول کمی دوستانه با شما حرف می زنند و بعد یک مسئله مطرح می کنند که شما باید حلش کنند و یا می گویند راجع به فلان بخش شرکت یک ایده بده، برایشان خیلی مهم است که شما توانایی خلاقیت و قدرت حل مسئله را داشته باشید. آن ها برای این که بهتر کار کنند و به قول مهندسان بازده کارشان بالا برود، کلی امکانات ورزشی در خود مجموعه مایکروسافت درست کرده اند. در مرکز محوطه اصلی، دو تا زمین فوتبال و یک زمین بیسبال وجود دارد. مردم عادی می توانند تیم درست کنند و بیاییند با بچه های مایکروسافت بازی کنند. ضمن اینکه در گوشه و کنار مجموعه، زمین های بسکتبال هم هست. همه ساختمانها مجهز به حمام است تا تو بتوانی بعد از ورزش دوش بگیری.

مجله موفقیت- سال نهم- شماره  120

از تجارب همکارن خود مطلع شوید:

- مدیر شایسته و توانا کسی است که اجازه می دهد تا زیردستانش، کار را تا جایی که در قالب نتیجه ی نهایی است بر پایه ی تشخیص خود انجام دهند.

- شایسته نیست که مدیران تنها ارقام سود و زیان را به آگاهی کارکنان برسانند آنها باید از سیاستهای کلی و هدفهای شرکت نیز آگاه باشند.

- اگر با مشتریان خود به احترام رفتار نکنید و در پی رفع سبب ناخشنودی آنها بر نیایید در بازرگانی موفق نخواهید شد.

- فرمان دادن و فرمان بردن کار را به انجام نمی رساند، همکاری و همفکری است که شگرد راستین مدیریت کامیاب محسوب می شود.

- باید به دیدها و اندیشه های گوناگون توجه کرد و پیشنهادات شایسته را به کار بست.

- تا زمانی که همه راههای ممکن را بررسی نکرده اید، هرگز نباید تصمیم پایانی را بگیرید.

- اگر مدیر نتواند بر دودلیهای خود چیره شود، به آسانی از صحنه پیکار حذف خواهد شد.

- نداشتن دانش فنی و تجهیزات پیشرفته، رکود و در جازدن به همراه می آورد.

- پی بردن به اینکه چه هنگام یک کارمند به تراز بهینه ی خود رسیده، شایستگی دست یافتن به مقام بالاتر را یافته است، از وظایف هر مدیر به شمار می آید.

- وقتی که یک شرکت، تنها از دستهای کارکنان خود استفاده می کند، صرفاً آنان را می خرد. اما وقتی که خواهان اندیشه های آنان باشد، در نهایت دلهای آنان را می رباید.

- به کارمندان خود اعتماد داشته باشید.

مهندسی ذهن و خلاقیت

ورود به دنیای ذهن و خلاقیت، در حقیقت نگاهی به اوجگاه هنرنمایی خداوند، در موجودی به نام انسان است. خداوند حکیم در خلقت انسان، هنرهایی رقم زده است که گاه توسط پزشکان و گاه توسط کاوش‏گران روان و هنرمندان، کشف و عرضه و مورد اشاره و تحلیل قرار گرفته است.

دنیای ذهن از این مقوله‏ هاست؛ قابل رؤیت نیست؛ ولی قابل توصیف، تحلیل و شناسایی است و دنیای علم و کاروان اندیشه بشری، بعد از ایجاد رشته‏ های متعدد و متنوع، به آن دست یازیده که یکی از این عوالم و دانش‏های جدید، دنیای روان‏شناسی است. سعی شده است تا در این مقاله، به این بحث پرداخته شود.

هوش و قوای ذهنی از هوش کلامی شروع می‏ شود و تا هوش طبیعی گسترش می ‏یابد.

فردی به نام گاردنر  مطالعات وسیعی بر روی هوش انجام داد و دیگران نیز روی نظریه او کار کرده ‏اند.

او معتقد به وجود هشت نوع هوش است که در ذیل با این هشت هوش و حتی مشاغلی که این هوش‏ها در آنها نقطه قوت است (نه قطعیت و حتمیت) آشنا می‏ شویم.

فن‌آوری نانو

فناوری نانو 

از آنجا که فناوری نانو نقطه تلاقی اصول مهندسی، فیزیک، زیست‌شناسی، پزشکی و شیمی است و به عنوان ابزاری برای کاربرد این علوم و غنی‌سازی آنها درجهت ساخت عناصر کاملا جدید عمل می‌کند. فناوری نانو منجر به انقلاب فناوری در هزاره جدید خواهد شد و کاربردهای الکترونیک، اطلاعات، زیست‌فناوری، صنایع هوافضا، محیط‌زیست و پزشکی و تمام بخش‌های اقتصادی نیز به طور عمده با فناوری نانو در ارتباط می‌باشند. تحقیق و توسعه در فناوری نانو برای تغییر در روش طراحی، تحلیل و ساخت بسیاری از تولیدات مهندسی لازم است. بنابراین استفاده از تمام ظرفیت‌های فناوری نانو برای کمک به جامعه لازم است تا نیروی کار موردنیاز برای تحقیق، توسعه و ساخت فراهم باشد. این موضوع نیازمند آموزش دانشجویانی با دانش و تخصص لازم توسط دانشگاه‌هاست. از سوی دیگر در حالی که دولتها و بسیاری از کسب و کارهای سراسر جهان به خوبی از اثرات بالقوه فناوری نانو باخبرند، هنوز اکثریت مردم درک نکرده‌اند که فناوری نانو چیست و چرا مهم است. عمده مشکلات در نحوه اطلاع‌رسانی این موضوع کاملا فنی به عامه مردم است. برخلاف انقلاب فناوری اطلاعات که محصولاتشان را می‌توانستید در جیب گذاشته و با آنها به اینترنت متصل شوید یا ایمیل بفرستید فناوری نانو به عنوان یک فناوری بنیادین خیلی کمتر ملموس می باشد. 

چگونه صورتجلسه بنویسیم ؟

چگونه یک صورت جلسه بد ننویسیم!

 

مقدمه

بی شک برای شما هم پیش آمده است که مسئول تدوین صورت جلسه کامل و دقیقی برای یک جلسه شده باشید. معمولا هنگام تدوین اولین صورت جلسه امکان توجه به تمام زوایای تنظیم یک صورت جلسه مناسب سخت است، چرا که صورت جلسه مورد نظر باید علاوه بر اینکه اهداف و نیازهای جلسه را برآورده می نماید بتواند بعنوان مرجع مناسبی در آینده نیز مورد استناد قرار گیرد.

اگر در خود صبر و حوصله کافی سراغ دارید، می توانید با خواندن این دست نوشته و مرور مستمر آن قبل از تدوین صورت جلسات آتی، دانش کافی برای تدوین صورت جلسات رسمی را آموخته و با نوشتن حداقل ده صورت جلسه با توجه به مبانی مطرح در این دست نوشته، به مهارت کافی در تدوین یک صورت جلسه مناسب دست یابید.  بدین منظور کافیست پنج گام تشریح شده را به ترتیب مدنظر قرار دهید.

MBA

MBA مدل آمریکایى آموزش مدیریت است. تقریبا اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 شکل گرفت و مخفف Master of Business Administeration است. BA را در ایران مدیریت بازرگانى مى گوییم که سال هاست که در کشور وجود دارد. تفاوتى که با رشته هاى دیگر دارد این است که MBA  یک رشتة‌علمى نیست. یعنى درصد عمدة کسانى که این رشته را مى خوانند نمى خواهند کار تحقیقى بکنند. بلکه هدفشان این است که مهارت هاى مدیریتى خودشان را افزایش دهند. فرقش با کارشناسى ارشد هاى دیگر این است که رساله ندارد. به طور کلى این رشته حالت تحقیقى ندارد و تنها توسعه مهارت است. و کارى که مى کند این است که اگر فردى که متخصص است و مى خواهد مدیر شود لازم را به او آموزش مى دهد. مثل حسابدارى ، بازاریابى ، اقتصاد، کامپیوتر و ... MBA در  آمریکا شکل گرفت. به این ترتیب که بعد از جنگ جهانى دوم که تقاضا براى مدیرهاى خیلى حرفه اى بالا رفت. مهندسانى که در صنعت کار مى کردند مهارتهاى جدیدى براى مدیریت لازم داشتند. در حال حاضر طبق آخرین آمار000/60 نفر فارغ التحصیل MBA هستند. تا اوایل دهة 60 کشورهاى دیگر دنیا  MBA نداشتند و شروع به ایجاد و گشترش این رشته کردند. بعد از آمریکا ، انگلستان اولین کشورى بود که MBA را ایجاد کرد.

اطلاعات بیشتر

چهل ضرب المثل ایران منطبق بر چهل اصل خلاقانه TRIZ

به نظر می آید که مفاهیم خلاقانه TRIZ که یک تکنیک روسی برای نظام مند کردن اندیشه مخترعین در حل خلاقانه مسائل است، قبلاً در فرهنگ ما ایرانیان وجود داشته که بر سر زبان ها بصورت ضرب المثل نسل به نسل منتقل شده و بر رفتار و کردار ما اثرگذار بوده است، ولی ما به آنها بعنوان یک نظام یکپارچه مانند سیستم نوآوری نظام یافته توجه نداشته ایم. 

چینی ها نیز معتقدند که به ٣۶ اصل از این اصول چهل گانه  به گونه ای در استراتژی های جنگی خود در گذشته دست یافته اند.. اما هنر آقای گنریش آلتشولر مبتکر TRIZ در نظام مند کردن این اصول بگونه ای خلاقانه بوده است. در ذیل گزیده ای از ضرب المثل های ایرانی بر اساس مفاهیم نوآوری نظام یافته( TRIZ)  ارائه می گردد :

نوآوری ساختار یافته TRIZ

TRIZ سرواژه عبارت روسی زیر است که به صورت کشیده (TREEZ) تلفظ می شود:  Триз =Теория решения изобретательских задач Teoriya Resheniya Izobreatatelskikh Zadatch = TRIZ و ترجمه انگلیسی آن بصورت : TIPS= “Theory of Inventive Problem Solving” است و به معنای " تئوری حل ابتکاری مسئله " است که سرواژه TIPS را می سازد. دانشمند خلاقیت شناس روس و پدر TRIZ ، گنریش سائولویچ آلتشولر (G.S. Altshuller 1998-1926) در سال 1926 یعنی 10 سال پس از آغاز انقلاب بلشویکی در اتحاد جماهیر شوروی سابق به دنیا آمد. او مانند هر کودکی شنا کردن زیر آب را دوست داشت. در آن سنین یک روز اندیشید که چگونه می توان در جایی که هوا نیست تنفس کرد ( یک سوال متناقض – که بعداً این نوع سوالها را سوالات مفید برای یافتن راه حل های خلاق نامید) . با مطالعه و تحقیقات بعدی پیرامون این سوال وی توانست اولین اختراع خود را برای تولید اکسیژن از مایع پراکسید هیدروژن به عنوان وسیله ای برای تنفس زیر آب به ثبت برساند. هم زمان با جنگ جهانی دوم آلتشولر به ارتش پیوست. پس از جنگ، وی مسئول بررسی اختراعات در نیروی دریایی شد. کار او کمک به مخترعین برای ثبت اختراعاتشان بود . او در حین کار، گاهی به حل مسائل فنی مخترعان و محققان کمک می کرد . در این دوران او دریافت حل مسائل فنی منجر به اختراع و نوآوری ، به اصول و روش هائی فراتر از تکنیک های خلاقیت شناخته شده تا آن روزگار نیاز داشت . یافته های او در مورد تئوری نوآوری نامرتب و نامنظم بود. بدین صورت که الگوهایی را که مکرراً در نوآوری های مختلف استفاده شده بود شناسایی و ثبت نموده بود. وی بیش از 20 هزار اختراع ثبت شده (پتنت) را مورد بررسی قرار داد تا دریافت اختراعات به عنوان مسایل ابداعی (یعنی مسئله هائی که راه حل آنها مشخص نیست و بایستی آن را با روش های خلاق و ابداعی کشف کرد) چگونه حل شده اند . از این تعداد آلتشولر 40 هزار اختراع مهم و برجسته ، یا به عبارتی راه حل های خلاق و ابداعی اصلی را مورد مطالعه عمیق تر قرار داد. در نتیجه تعمق بیشتر این مطالعات خلاقیت شناسی تحلیلی ، آلتشولر به کشفیات بسیار مهمی دست یافت و اصول ، مفاهیم و روش های TRIZ را به عنوان یک علم نوین پایه گذاری کرد. در سال 1948 آلتشولر و دوستش رافائل شاپیرو در مورد نظریه TRIZ به استالین نامه ای نوشتند و با وی درد دل کردند و نگرانی شدید خود را از آینده ی نوآوری ها در اتحاد جماهیر شوروی به اطلاع وی رساندند تا شاید از او برای رسیدن به اهداف والای خود کمک بگیرند. از آنجا که این نامه بصورت غیر رسمی و دوستانه با عنوان " رفیق استالین" نگاشته شده بود، آن دو مورد خشم قرار گرفتند و با دستور استالین آنها را به اتهام " نوآوری با هدف تخریب کشور" دستگیر کردند. آلتشولر در زندان مسکو هیچگونه اعترافی را بعنوان گناهکار امضاء نکرد و پس از یک سال بازجویی و شکنجه، به 25 سال حبس در زندانی بنام گولاگ (Gulag) در نواحی قطبی محکوم شد. این زندان مملو از ده ها استاد، دانشمند معروف، موسیقیدان و هنرمند بود که همگی در جریان تصفیه حساب های سیاسی استالین بازداشت شده بودند. این زندان به زودی به دانشگاهی برای آلتشولر تبدیل شد. او به کمک حافظه قوی و قدرت تحلیل خود از این زمان برای تحقیق در باره ی قوانین توسعه ی سیستم های فنی و روش های حل ابتکاری مسائل استفاده کرد. استالین در سال 1953 مرد و یک سال پس از آن آلتشولر آزاد شد و به توسعه ی TRIZ ادامه داد و اولین مقاله ی خود را درباره اصول تئوری TRIZ در سال 1956 در مجله علمی " سوال هایی در باره روانشناسی" به چاپ رساند. طی دهه بعد دستاوردهای آلتشولر مورد توجه متخصصان رشته های مختلف واقع شد. آنها روش آلتشولر را مورد استفاده قرار داده و آن را توسعه دادند. در دهه 1970 ترجمه ی کتاب ها و مقالات آلتشولر در کشورهای آلمان، هلند، ژاپن، آمریکا و دیگر کشورهای غربی راه یافت. موسسات خصوصی برای حل مشکلات فنی و مدیریتی خود علاقه ی زیادی به استفاده از TRIZ نشان می دادند؛ زیرا مزایای استفاده از TRIZ در اقتصاد بازار آزاد را به خوبی حس می کردند، چنان که در حال حاضر درباره TRIZ به عنوان یک دانش تخصصی تحقیقات وسیعی به عمل می آید و اصول و مفاهیم آن توسط بسیاری از دانشمندان ، پژوهشگران ، مدیران ، مهندسان و کارشناسان رشته های مختلف علمی در جهت حل مسائل و ایجاد نوآوری¬ها به کار گرفته می شود و همچنان به سرعت در حال گسترش و تکامل است . نقش و اهمیت TRIZ بعنوان شاهکار علمی آلتشولر به میزانی است که می تواند در ردیف نظریه های علمی بزرگی مانند نظریه کوانتومی و نظریه نسبیت قرار گیرد و آلتشولر را با دانشمندان بزرگی مانند پلانک ، انیشتین ، شرودینگر ، پیاژه و پائولینگ همسنگ دانست . آلتشولر TRIZ را تحت عنوان علم فناوری خلاقیت و نوآوری فرض نمود . معرفی TRIZ برخی صاحبنظران TRIZ را این چنین تعریف می‌کنند : TRIZ عبارت است از نوعی رویکرد الگوریتمی برای حل ابداعانه مسائل علمی و فناوری . بررسی اساس تمام ابداعات و اختراعات به ثبت رسیده در جهان نشان می دهد که هزاران ساعت نیروی انسانی صرف حل مسائل مشابهی شده است که انسانها در زمینه های مختلفی با آن سر در گریبان بوده اند و در نهایت پس از حل آنها، به نتایج مشابهی دست یافته اند. زمانی که‎ ‎آلتشولر ( ‏Altshuller‏ ) تحقیقاتش را در زمینه اختراع در دنیا کامل نمود ، 4 روش کلیدی اختراع را ‏مشخص نمود که این 4 روش عبارتند از :‏

مدیریت آهسته

مدیریت آهسته؛ فرصت نیست شتاب مکن    

    

در دنیای رقابتی امروزی، فشار زیادی برای دستیابی سریع به نتایج و به تبع آن تصمیم گیریهای سریع، وجود دارد. مدیران درگیر یک سیر دایمی از تصمیمهای طوفانی هستند که فقط تا بحران بعدی کارساز است و در واقع سازمانها به سرعت از بحرانی به بحران دیگر می روند.  

در مقابل این روند، در اروپا جنبش جدیدی در حال شکل گیری است که اروپای آهسته نامیده شده است. این جنبش اساسا حس شتاب و سرگشتگی ناشی از حرکت جهانی شدن را- که کمیت را جایگزین کیفیت در همه شئون زندگی کرده است -- زیر سوال میبرد. این مقاله با معرفی این جنبش، به تاثیری که این نگرش می تواند بر محیطهای کاری و زندگی بشر در عصر پرشتاب کنونی داشته باشد می پردازد و بر مدیریت آهسته (Slow Management)  به عنوان راه حلی برای کاستن از تنشهای شغلی و ابزاری برای خلق ارزش وبالا بردن قدرت ابتکار در حوزه کسب و کار، تاکید می ورزد و تولید آهسته و سنجش آهسته را به عنوان ابزارهایی کاربردی در خدمت مدیریت برای شکل دادن به شرکتهای آهسته که زمان استقرار طولانی و رشد نمایی سریع دارند، معرفی می کند.

شش تصور نادرست درباره PM

برداشتها و تصورات نادرستی که پرسنل کارخانجات ( از سطوح مدیریت تا اپراتور ماشین آلات ) درباره سیستم PM دارند ، آقای Levitt را برآن داشته تا به نقد و بررسی برخی از این برداشتها بپردازد. آنچه در ادامه میخوانید  ترجمه متن مقاله ایشان تحت عنوان "  Six misconceptions about PM" میباشد:  

1-      PM فقط راهیست که سعی دارد تا تعیین کند که چه قطعه ای در چه زمانی شکسته یا فرسوده خواهد شد ، آنچنانکه شما قادر باشید قطعه را قبل از خرابی آن و توقف اضطراری ماشین تعویض نمائید.

PM چیزی فراتر از یک برنامه جهت تعویض قطعات قبل از وقوع خرابی میباشد. PM روشی جامع جهت تعیین بودجه نگهداری و تعمیرات ، آنالیز خرابیها ، کاهش میزان مصرف اقلام و ... میباشد.

2-      همه سیستمهای PM مشابه هم میباشند. شما میتوانید آنرا از یک کتابچه و یا براساس مدارک یک شرکت دیگر کپی نموده و به مورد اجرا درآورید.  

سیستمهای PM میبایست براساس نوع ماشین آلات شرکت ، عمر کارکرد آنها ، سیستم تولید ، نوع سرویس ، ساعت کار ماشین آلات ، میزان مهارت اپراتورها و بسیاری فاکتورهای دیگر مورد طراحی قرار گرفته و اجرا گردد. سیستم PM را نمیتوان همانند کتاب آشپزی براساس یک الگوی موفق در شرکت دیگر به مورد اجرا در آورد.

3-       فعالیتهای PM بر کارهای فعلی بخش نت اضافه گردیده و حجم کارهای آنها را افزایش میدهد . براین اساس نیاز به اضافه کاری بوده و هزینه نیروی انسانی و قطعات مصرفی نیز افزایش  خواهد یافت .

اجرای برنامه های PM باعث افزایش میزان دسترسی و آماده بکار بودن ماشین آلات ، کاهش میزان مصرف انرژی ، کاهش فعالیتهای برنامه ریزی نشده و ... خواهد شد.فعالیتهای PM تنها در ابتدای اجرای آن بر حجم کار مجریان نت خواهد افزود و در ادامه کار با منافعی که حاصل میگردد جبران سرمایه گذاری اولیه خواهد شد . با اجرای PM بسیاری از فعالیتهای سنگین بخش نت (که ناشی از عدم سرویس و نگهداری بموقع  ماشین آلات میباشد ) تبدیل به فعالیتهای سبک و ساده میگردد.

4-       بکمک فرمهای خوب و تشریح آنها برای مجریان نت ، پرسنل کم تجربه و مبتدی نیز قادر به اجرای فعالیتهای PM خواهند بود.

پرسنل دارای مهارت کم در نت میتوانند بکمک آموزش و فرمهای مناسب تنها برخی از فعالیتهای PM را بخوبی اجرا نمایند. فعالیتهای نظافت ، آچارکشی و روغنکاری که جزو فعالیتهای پایه در نت میباشند در زمره فعالیتهایی هستند که با آموزش قابل اجرا میباشند. اما آنچه مسلم است منافع انجام بازرسی و کنترل تجهیزات از دستان و چشمان باتجربه و ماهر حاصل میگردد.

5-      PM شامل یک سری فعالیتها و فرمهای بازرسی میباشد که در دوره های مشخص به مورد اجرا در می آید.

برنامه های نگهداری و تعمیرات پیشگویانه (  CBM ) همچون ارتعاش سنجی ، حرارت سنجی و ... قسمتی از برنامه های PM میباشد . در استراتژی نت پیشگویانه فعالیتهای PM براساس شرایط کارکرد ماشین به مورد اجرا در می آید. بعنوان مثال نظافت و جرم گیری یک رادیاتور زمانی که اختلاف فشار در دو سمت ورودی و خروجی سیال از یک حد معین بیشتر گردد به مورد اجرا در خواهد آمد و ...

6-           PM منجر به حذف توقفات اضطراری ماشین آلات خواهد شد .

PM   نمیتواند کاری کند که یک موتور 5hp کار یک موتور 10hp را انجام دهد. حتی با اجرای کامل برنامه ها و استفاده از تکنیکهای نت پیشگویانه نیز ،  PM قادر نخواهد بود تا توقفات ناشی از استفاده نادرست از ماشین آلات را حذف نماید. همچنین برخی از خرابیها (همچون خرابی قطعات الکترونیکی ماشین آلات ) قابل ردیابی نبوده و اصولا برنامه خاصی در PM برای ردیابی آنها وجود ندارد.

ایمنی صنعتی

ایمنی صنعتی چیست؟  

در محیط های صنعتی با وجود ماشین آلات و ابزار فراوان، غالبا کارگران در معرض خطرات گوناگون قرار دارند، با پیشرفت فن آوری و افزایش کاربرد ماشین آلات در تولید نیز مخاطرات و احتمال بروز حوادث در اینگونه محیط ها فزونی می گیرد.

ایمنی صنعتی علمی است که در پیشگیری از بروز حوادث در محیط کار به یاری انسان می شتابد و همواره در راستای حفاظت و حراست از نیروی کار و سرمایه گام بر می دارد.

●تعاریف و محتوا

اصولا ایمنی صنعتی رشته ای است که به مجموعه تدابیر، اصول و مقرراتی گفته می شود که با به کار گرفتن آنها می توان نیروی انسانی و سرمایه را در برابر خطرات گوناگون در محیط های صنعتی به گونه ای مؤثر و کارا نگهداری کرد و به این وسیله یک محیط کار بی خطر و سالم برای افزایش کارایی کارکنان به وجود آورد.

●ایمنی

تعریف ایمنی عبارت است از میزان درجه دور بودن از خطر، واژه (Hazard) که در تعریف علمی ایمنی آمده است، در واقع شرایطی است که دارای پتانسیل رساندن آسیب به کارکنان، تجهیزات و ساختمان ها، از بین بردن مواد یا کاهش کارایی در اجرای یک وظیفه از پیش تعیین شده می باشد.

هنگامی که (Hazard) وجود دارد امکان وقوع اثرات منفی یادشده وجود خواهد داشت.

کلمه (Danger) گویای قرار گرفتن در معرض یک (Hazard) است، به این ترتیب ایمنی متضاد (Danger) بوده است، و در صدد حذف خطرات بالفعل موجود در محیط کار می باشد.

ایمنی به طور صددرصد و متعلق وجود ندارد و عملا هم هیچگاه حاصل نخواهد شد از اینروست که گفته می شود ایمنی حفاظت نسبی در برابر خطرات است.

●منظور از ایمن و غیرایمن چیست؟

یک مکان، یک کار معین و یا یک دستگاه زمانی ایمن انگاشته می شود که احتمال خطر مرگ، مجروح شدن و یا ابتلا به بیماری برای کسانیکه در آنجا بوده یا با آن دستگاه کار می کنند در حد قابل قبول پایین باشد. به طور کلی، می توان چنین گفت که میزان خطر قابل قبول با پایین آمدن سطح ایمنی، افزایش سطح ایمنی کاهش می یابد. در واقع بهداشت حرفه ای بیماری ها را کاهش می دهد و ایمنی صنعتی به کاهش تمام خطرات می پردازد.

●مهندسی ایمنی صنعتی

با توجه به تعریف ایمنی، مهندسی ایمنی عبارت است از «مقررات یا نظامی که برای کاهش وقوع حوادث از طریق حذف یا کنترل خطرات به کار می روند) در مهندسی ایمنی صنعتی مسائلی که در ایمن کردن محیط کار مورد توجه قرار می گیرند عبارتند از:

الف- پیشگیری از حوادث

ب- عوامل انسانی

ج- طراحی و جانمایی دستگاه ها و تجهیزات

د- مدیریت و راهبری ایمنی

ه- آموزش

و- بازرسی

حیطه فعالیت مهندسی ایمنی امروزه گسترده تر شده است و به شاخه ها و گرایش های گوناگون دانشگاهی گسترش یافته است که عبارت است از:

۱- مدیریت خطر

۲- پیشگیری از خطرات

۳- مهندسی آتش سوزی

۴- کنترل خطر

●مدیریت و راهبری ایمنی

مدیریت، مسئول ایمنی و بهداشت کارکنان است، همانگونه که یک مدیر برای بهره وری و سودآوری مسئولیتی سنگین دارد، در مورد ایمنی و بهداشت نیز چنین وضعیتی صادق است تولید از دست رفته ممکن است از طریق بهبود مدیریت مجددا به دست آید. اما هیچ راهی برای جبران تلفات انسانی که در نتیجه بروز حوادث حاصل می شود، وجود ندارد. این نکته مورد توافق متخصصان علم مدیریت است که تنها ۱۵ درصد از مشکلات سازمان یا کارخانه ممکن است به وسیله کارکنان حل و کنترل شود، در صورتیکه ۸۵ درصد این مشکلات را می توان از طریق مدیریت مهار کرد.

●عوامل اصلی در مدیریت ایمنی

۱- برنامه ریزی ایمنی

۲- سازماندهی ایمنی و فعالیت های آن

۳- هدایت برنامه های ایمنی

۴- کنترل عملکردها و نتایج حاصله

●بهداشت و ایمنی

بهداشت به معنای مصون داشتن کارکنان از بیماری و سالم نگهداشتن وضعیت جسمانی و روانی آنهاست ایمنی به معنای محافظت کردن کارکنان از آسیب های مربوط به حوادث کاری است. این عوامل حائز اهمیت است، زیرا کارکنانی که از سلامتی برخوردارند و در محیطی ایمن کار می کنند ثمربخش ترند. به این دلیل مدیران آینده نگر، حامی برنامه های پیشرفت بهداشت و ایمنی هستند. امروزه به دلیل ملاحظات قانونی تمام سازمان ها موظف به مراقبت بهداشت و ایمنی کارکنان خود هستند.

●ایمنی در افزایش بهره وری

لازم به ذکر است که اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای نیز علاوه بر اثرات غیرمستقیم بر بهره وری و بازده اقتصادی واحدهای صنعتی، به طور مستقیم بر این موارد تأثیر دارد.

به طور کلی خسارات مالی یا جانی، عواقب و پیامدهای منفی تمامی حوادث صنعتی را تشکیل می دهند.

بنابراین وقوع حوادث یا سبب آسیب دیدن دستگاه ها و تجهیزات مواد خام، محصولات یا محیط کار می شود و یا صدمات غیرقابل جبران جسمی و جانی را به همراه خواهد داشت.

مزایای توجه به رعایت اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای به شرح زیر است:

▪ برای کارگر:

۱- افزایش روحیه ۲- کاهش فشار کار ۳- کاهش جراحات و صدمات ۴- کاهش حوادث ۵- افزایش راحتی ۶- افزایش حفظ رفاه و سلامتی ۷- افزایش سطح بهداشت کار

▪ برای کارفرما:

۱- کاهش حوادث ۲- افزایش کیفیت محصول ۳- افزایش کارایی کارکنان ۴- کاهش خطاها ۵- کاهش مخارج درمانی کارگران ۶- استفاده بهتر از نیروی انسانی ۷- کاهش مخارج تولید.

▪ حفاظت و ایمنی :

●وظیفه مدیریت در امر حفاظت و ایمنی در محیط کار چیست؟

لازم است مدیران و کارفرمایان به اهمیت و ارزش حفاظت صنعتی پی ببرند. باید از زیان های مادی ناشی از حوادث صنعتی (اعم از مستقیم و غیرمستقیم) آگاهی داشته باشند مضافاً از همه مهمتر به ارزش و منزلت عامل انسانی و سلامت او توجه کند. لازم است مدیریت بر تمام کارکنان و محیط کار تأثیر داشته باشد و عوامل ایمنی محیط را که در کم کردن حوادث مؤثرند به نحو مطلوب بشناسند و کوشش و توان خود را در حفظ و سلامت کارکنان و ماشین آلات به نحو مطلوب مصرف کند.

●ایمنی محیط کار:

ایمنی شرایطی است که منابع انسانی را از عوامل مضری که می توان سلامتی آنان را به خطر اندازد، مصون می دارد مسئولیت عمده ایمن سازی محیط کار به عهده مدیران سطوح بالای سازمان به ویژه مدیران پرسنلی است. البته اهمیت همکاری کلیه کارکنان را در محیط امن نمی توان نادیده گرفت.

به عبارت دیگر ایمنی کار عبارت است از: فراهم آوردن موجباتی که از بیماری ها و حوادث ناشی از کارهای صنعتی جلوگیری می کند. یعنی هرچه تعداد حوادث ناشی از کار کمتر باشد می توان گفت که ایمنی بیشتری در محیط کار وجود دارد.

●حوادث ناشی از کار:

هر سال میلیون ها حادثه ناشی از کار در دنیا اتفاق می افتد. برخی از این حوادث باعث مرگ و برخی دیگر موجب از کارافتادگی موقت می شوند که ممکن است ماه ها دوام یابد. حوادث ناشی از کار سبب ناراحتی افراد بشر و زیان های اقتصاد می گردند و جامعه متحمل خسارات فراوان می شود. به همین جهت جلوگیری از آنها وظیفه ای مهم و اساسی است.

الف- تعریف حادثه:

آنچه انسان را ناخواسته از مسیر زندگی طبیعی منحرف ساخته و برای او ناراحتی جسمی و روانی و یا خسارات مالی ایجاد نماید، حادثه نامیده می شود. در دایره المعارف سازمان بین المللی کار، حادثه چنین تعریف شده است: «حادثه عبارت است از یک اتفاق. مقصود از حین انجام کار تمامی اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه، مؤسسات وابسته، ساختمان ها و محوطه آن مشغول کار باشد، یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه مأمور انجام کاری می شود. ضمناً تمام اوقات رفت و آمد بیمه شده از منزل به کارگاه و بالعکس جزء اوقات کار محسوب می شود.

●دلایل ایجاد حوادث:

حوادث معمولا نتیجه شرایط و یا عملیات نامطمئن و ناایمن است شرایط ناایمن شامل استفاده از تجهیزات بد طراحی شده و غیرمجهز، محیط پرخطر به عنوان نمونه، لیز بودن به دلیل ریختن آب، یا ابزار و تجهیزات است. باید توجه داشت که تمام عملیات غیرایمن منتهی به حادثه در محیط کار نمی شود و تمام حوادث به آسیب و صدمه ختم نخواهد شد بسیاری از مسئولین رسیدگی و بررسی حوادث معتقدند که اکثر حوادث در نتیجه خطای انسان ها به وجود می آیند. البته حوادثی نیز به دلیل نقص ابزار و تجهیزات یا محیط کاری ناایمن رخ داده است. اما در بیشتر موارد به مزایای ایمنی ابزار و تجهیزات و محیط مطمئن از سوی کارکنان توجهی نشده، یا توصیه های ایمنی و احتیاط های لازم نادیده گرفته شده اند.

ب- انواع روش طبقه بندی حوادث:

حوادث ناشی از کار را می توان به روش های گوناگونی طبقه بندی نمود:

۱- حوادث برحسب افراد به وجود آورنده طبقه بندی می گردند، مانند: مدیر، استاد کار و کارگر

۲- حوادث را برحسب علل آنها طبقه بندی می نمایند. مانند: ماشین آلات ترابری، انفجار و آتش سوزی و مواد سمی

۳- حوادث را برحسب کیفیت عملی که باعث حادثه گردیده، طبقه بندی می کنند، مانند: برداشتن حفاظ از روی دستگاه، عدم احتیاط لازم هنگام کار و راه اندازی دستگاه بدون اجازه.

۴- حوادث را براساس شرائط محیط بوجود آورنده طبقه بندی می کنند، مانند: عدم روشنایی کافی، تهویه نامناسب، سر و صدا در محیط کار

ج- روش های پیشگیری از حوادث:

۱- وضع مقررات قانونی

۲- تعیین اصول و میزان ها

۳- بازرسی

۴- تحقیقات فنی

۵- تحقیقات پزشکی

۶- تحقیقات روانشناسی

۷- تحقیقات کاری

۸- آموزش

۹- راهنمایی و تشویق

۱۰- مزایای مالی

۱۱- تشکیل کمیته حفاظت و بهداشت کار در کارگاه

 منبع: پایگاه اطلاعات صنعتی ایران - مجله گسترش صنعت